28 juli 2021
Romeins Leidschendam-Voorburg UNESCO werelderfgoed
Het was spannend, de afgelopen dagen. Maar het is gelukt, tijdens de jaarlijkse vergadering van het World Heritage Comité van de UNESCO, die dezer dagen plaatsvindt in het Chinese Fuzhou, is de Nederlandse Limes, de noordelijke grens van het Romeinse rijk, benoemd tot UNESCO Werelderfgoed. Beide onderdelen die zich op het grondgebied van Leidschendam-Voorburg bevinden, de restanten van Forum Hadriani en het kanaal van Corbulo, krijgen dit cultuurhistorische keurmerk.
Forum Hadriani als buitenbeentje
Officieel heet het Nederlandse deel van de Romeinse grens de Neder-Germaanse Limes. Deze loopt van Katwijk via Utrecht en Arnhem naar Duitsland, waar hij zich voortzet in de deelstaten Nordrhein-Westfalen en Rhein-Pfalz. Sinds 2014 is er gewerkt aan het verkrijgen van de status van Werelderfgoed, onder aansturing van de provincies Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland. In Nederland volgt de Limes min of meer de loop van de grote rivieren, met één uitzondering: het kanaal van Corbulo. Dit leidt van de grens naar Forum Hadriani, nu te situeren op de hoek Vliet – Haagse Trekvliet. Daar liggen, onder de grond van het park Arentsburg, de overblijfselen van de oude Romeinse stad.
Werk in uitvoering
In tegenstelling tot de meeste van de negentien Limes locaties, waar soldaten waren gelegerd die de grens moesten verdedigen, was Forum Hadriani de plek waar goederen werden aangevoerd, handel werd gedreven en een grote burgerbevolking woonde. Het achterland dat essentieel was voor het in stand houden van de militaire functies.
Sinds jaar en dag wordt dat Romeinse verleden bestudeerd door de zeer actieve Archeologische Werkgroep Leidschendam-Voorburg. Nog onlangs vond er een opgraving plaats van een deel van het Kanaal van Corbulo. Sinds 2014 is Museum Swaensteyn, in samenwerking met de gemeente, bezig met de ontwikkeling van het lokale Romeinse verleden. Er is een Masterplan opgesteld dat beschrijft hoe de gemeente zou moeten omgaan met het Romeinse verleden. Daarnaast heeft het museum het project De Romantische Limes in ontwikkeling, waarbij in park Arentsburg zowel het park als de onderliggende Romeinse stad een upgrade zullen ondergaan.
Onderdeel van een groter geheel
De Nederlandse Limes is een essentiële schakel in een internationaal project. In Duitsland is de Boven-Germaanse Raetische Limes al eerder toegevoegd aan de lijst van Werelderfgoederen, evenals aan de andere zijde in Groot-Brittanië Hadrians’ Wall en in Schotland de Antonine Wall. De Romeinse Lime is daarmee werelds grootste erfgoedsite geworden. De internationale verzamelnaam ervan is ‘Frontiers of the Roman Empire’.
Museum buiten en binnen
Onderdeel van het Masterplan voor Leidschendam-Voorburg is het koppelen van de buitenlocaties aan de museale presentatie in Museum Swaensteyn. Nu is dat nog een bescheiden presentatie, omdat het huidige Museum Swaensteyn niet meer ruimte daarvoor biedt. Dat is ook een van de redenen waarom het museum ernaar streeft te verhuizen naar het complex Huize Swaensteyn, en dat samen met de gemeenteraad te gaan gebruiken. Peter van der Ploeg, directeur van Museum Swaensteyn en Huygens’ Hofwijck: ‘Een van de voordelen daarvan is het inrichten van een veel sterkere Romeinenpresentatie, een die de naam UNESCO Werelderfgoed eer aandoet. Collega-musea hebben daarvoor al langdurige bruiklenen toegezegd. Ook Huygens’ Hofwijck wordt betrokken bij het Romeinse verleden. Constantijn Huygens was in onze Gouden Eeuw immers een van de grootste kenners van de antieke oudheid. Het ontwerp van zijn buitenplaats Hofwijck getuigt daarvan. Gebruikmakend van dergelijke verbanden kan de cultuurhistorie van Leidschendam-Voorburg uitgroeien tot één groot, samenhangend verhaal. Dat is aantrekkelijk voor bezoekers en toeristen’.
Afbeelding: de eerste opgraving van Forum Hadriani door Caspar Reuvens, ca. 1830
Terug naar overzicht
